Ένα κείμενο του Daniel Lepkoff...

.

Το κείμενο που ακολουθεί μου το έδωσε η φίλη και συνεργάτρια μου Ραχήλ Παπαδοπούλου, που έχει την τύχη να είναι μαθήτρια του Daniel Lepkoff. Προσπάθησα να δώσω μια πιστή μετάφραση...

Contact Improvisation
ή
Τι συμβαίνει, όταν εστιάζω την προσοχή μου στις αισθήσεις της βαρύτητας, στo έδαφος και στον παρτενέρ μου ;

Έμαθα contact impovisation από τον Steve Paxton. Συνάντησα τον Steve προτού το contact improvisation γίνει γνωστό στο κοινό. Ήρθε στο Πανεπιστήμιο του Rochester, όπου σπούδαζα μαθηματικά και χορό, γύρω στο 1971 και οδήγησε ένα 24άωρο μάθημα χορού. Συγκεντρωθήκαμε στο studio νωρίς το βράδυ και φτιάξαμε κάτι σαν τέντα περιτύλιγμα, από ένα μεγάλο μεταξένιο αλεξίπτωτο που ήταν δεμένο στις μπάρες του μπαλέτου και υποστηριζόταν από ξύλινα δοκάρια τοποθετημένα προσεκτικά στο πάτωμα του χορού. Ήταν πολύ άνετα. Μείναμε εκεί "αραγμένοι", μιλώντας, λέγοντας ιστορίες και τραγουδώντας έως ότου κοιμηθήκαμε. Όταν ξύπνησα και άνοιξα τα μάτια, είδα ότι μια μικρή ομάδα είχε ήδη αρχίσει να δουλεύει, καθισμένη σε κύκλο μέσα στον πρωινό ήλιο. Εξετάσαμε προσεκτικά την διαδικασία της αναπνοής, την εισπνοή, την εκπνοή και τη μετάβαση από την μια στην άλλη. Η μέρα προχώρησε χωρίς βιασύνη, με μια αίσθηση "άπλας". Έως νωρίς το απόγευμα αναπτύξαμε σταδιακά την όρθια στάση και το περπάτημα, και έως αργά το απόγευμα εξ ερευνήσαμε βασικές ασκήσεις του contact improvisation. Πιστεύω ότι δουλέψαμε με τα πιο "ταπεινά" στάδια. Υπήρχε πολύς χρόνος, χρόνος για να ακούσουμε τις σκέψεις και τις εικόνες του Steve, και χρόνος για να μείνουμε στην σιωπή, έχοντας επίγνωση στις σωματικές μας αισθήσεις και εντυπώσεις, σε επικοινωνία με το "ζώο σου" (μια ιδέα που ο Steve χρησιμοποιούσε συχνά εκείνα τα πρώτα χρόνια). Συνοψίζοντας, το μήνυμα εκείνου του σεμιναρίου ήταν, ότι είναι δυνατό να ζεις μέσα στην σωματική σου εμπειρία και ότι αυτό δεν περιορίζεται μόνο μέσα σε μια τάξη χορού, αλλά είναι ένας τρόπος να ζεις, να ζεις την στιγμή, ίσως και την κάθε στιγμή.

Αυτή η ανάμνηση δίνει μια γεύση από το περιβάλλον, μέσα στο οποίο ξεκίνησα την δουλειά μου με το contact improvisation.

"Το ζώο σου", αυτή η ιδέα του Steve Paxton, ήταν συναρπαστική. Οι λέξεις του, "φρόντισε το ζώο σου", κυοφορούσαν ένα ευγενικό, γαιώδες, και μυστηριώδες μήνυμα. Η ιδέα του αυτή, δηλώνει την παρουσία μιας ύπαρξης, που ζει κάτω από τον κοινωνικοποιημένο εαυτό μας, μιας ύπαρξης, κάτω από το κομμάτι αυτό του εαυτού μας, το οποίο εκφράζεται με τον λόγο, την γραμμική σκέψη, και την κινητική συμπεριφορά που είναι κατάλληλη για τους πολιτισμένους χώρους. "Το ζώο σου", είναι μια σωματική νοημοσύνη που αποτελείται από κινητικά μοτίβα και αντανακλαστικά, που έχουμε κληρονομήσει και έχουμε μάθει, και τα οποία συγκροτούν την ικανότητά μας για επιβίωση, συνάντηση και ενεργητική συναλλαγή με το περιβάλλον μας.

Ένας κύριος προσανατολισμός των πρώτων συναντήσεων του contacτ ιmprovisation, ήταν να φροντίσει, να ενθαρρύνει και να ξυπνήσει αυτή την ζωώδικη νοημοσύνη. Επειδή όλη αυτή η ιδέα γινόταν κατανοητή σαν μια βαθύτερη όψη του σωματικού εαυτού, πολλές από τις προσπάθειές μας ακολουθούσαν και πλάγιους δρόμους, μαθαίνοντας να αφήνουμε μέχρι ενός σημείου τον έλεγχο, και μαθαίνοντας να εμπιστευόμαστε ο ένας τον άλλον. Ο Steve ενδιαφερόταν πολύ για την ασφάλεια, και με έναν συνειδητό και διαισθητικό τρόπο καλλιεργούσε μια αίσθηση φροντίδας, και σεβασμού για όποιες απροσδόκητες ενέργειες αναδύονταν. Το έκανε αυτό με έναν αργό, ήσυχο και ευγενικό τόνο στην φωνή, με συστηματική, υπομονετική και απλή σωματική δουλειά, και με το να διατηρεί έναν υψηλό βαθμό συγκέντρωσης μέσα στην τάξη κατά την διάρκεια των ανοικτών συναντήσεων.

Στο κείμενο "Η πτώση μετά τον Newton", ο Steve λέει: "Στο contact improvisation, οι εικόνες έρχονται πρώτα στο σώμα, και μετά βιώνονται από το μυαλό". Οι "εικόνες" είναι μια λέξη που έρχεται να σημάνει τους τρόπους με τους οποίους η σωματική εμπειρία αυτο-οργανώνεται, αναφέρεται σε αυτό που το σώμα αισθάνεται μέσα σε μια μορφή, και που το μυαλό συχνά δεν μπορεί να μεταφέρει με τις λέξεις. Αυτή η προτεραιότητα στην σωματική εμπειρία, κατά πρώτον, και κατά δεύτερον, στην διαδικασία της γνώσης, είναι η ουσιαστική διαφορά μεταξύ του contact improvisation και των άλλων προσεγγίσεων του χορού. Η βασική πρόταση ενός ντουέτου contact improvisation είναι η σωματικότητα, και ο τρόπος που αυτό θα εκδηλωθεί είναι ανοικτός. Δεν υπάρχει καθορισμένη "εικόνα" για έναν χορευτή που μπαίνει σε ένα ντουέτο. Εδώ αντιμετωπίζει ένα εντελώς διαφορετικό είδος πρόκλησης, από ότι σε μια χορογραφία.

Το να μάθεις contact improvisation σημαίνει να μάθεις να θέτεις την ερώτηση: Τι συμβαίνει, όταν εστιάζω την προσοχή μου στις αισθήσεις της βαρύτητας, στο έδαφος και στον παρτενέρ μου ; Η ερώτηση δεν απαντιέται από τον νου, η ερώτηση αυτή διατυπώνεται μέσα στο σώμα. Για να συμβεί αυτό χρειάζεται εμπειρία η οποία απαιτεί ειδική προσπάθεια. Χρειάζεται κάποιος να έχει το ενδιαφέρον για την σωματική του εμπειρία, για τις συνδέσεις και για τις εικόνες που αποκτά το σώμα όταν κινείται. Χρειάζεται κάποιος να έχει την περιέργεια, για τον μοναδικό τρόπο που ο κάθε ένας μας ανταποκρίνεται. Η βασική πρακτική χρειάζεται όρεξη για ότι είναι άγνωστο, και επιθυμία να βιώσεις τον αποπροσανατολισμό. Είναι η ενεργητική περιέργεια αυτής της αναζήτησης, με την οποία χτυπά η καρδιά ενός ντουέτου contact improvisation.

Στο contact improvisation, η κίνηση εμπνέεται από την αλληλεπίδραση των νόμων της φυσικής με την ζώσα κατασκευή του σώματος. Η ιδιαίτερη επινοητικότητα των σωμάτων δεν είναι αυτή που απαραίτητα κρατά ψηλά το ενδιαφέρον για ένα ντουέτο σε contact. Το contact improvisation φτιάχνει ένα κατάλληλο περιβάλλον, μέσα στο οποίο να μπορεί κάποιος, να παρατηρήσει την προσωπική διαδικασία του κάθε προσώπου καθώς αυτό ανταποκρίνεται αυθόρμητα σε απρόσμενες και ασυνήθιστες σωματικές καταστάσεις. Μια τέτοια παρουσίαση είναι μια βαθιά έκφραση της σωματικής ιστορίας των χορευτών, της φαντασίας, των ιδιαίτερων στρατηγικών επιβίωσης, και της σωματικής νοημοσύνης.

Με απασχολεί το ότι, μια παρανόηση μεγαλώνει στον κόσμο του χορού, σε σχέση με την ιδέα του contact improvisation. Κάποιες πρόσφατες διδασκαλίες και πρακτικές του contact επικεντρώνονται στις σωματικές ικανότητες και στην δεξιοτεχνία που αναπτύχθηκε μέσα σε αυτά τα 25 χρόνια πρακτικής. Αυτό το ενδιαφέρον για τις σωματικές ικανότητες, μπορεί να ιδωθεί σαν μια εξέλιξη της μορφής του contact improvisation ή μπορεί να ιδωθεί σαν μια χρήσιμη απόκλιση. Είναι αξιοσημείωτο, πόσο εύκολα αυτή η απόκλιση κυριαρχεί και εξαπλώνεται, και είναι βέβαια φυσικό τα κίνητρα και αυτό που εμπνέει τον κάθε ένα μας στο contact να διαφέρει. Από την άλλη πλευρά, φοβάμαι ότι με τόση εστίαση στις σωματικές ικανότητες κάποιοι καινούργιοι χορευτές του contact ίσως ποτέ δεν θα γευτούν, αυτή την αίσθηση, των πιο "λεπτών" και πρωταρχικών αναζητήσεων που κατοικούν στην καρδιά του contact improvisation.

Νιώθω την ομορφιά, το βάθος, την ευφυΐα, και την κατεύθυνση του αυθεντικού οράματος του Steve Paxton, όταν πρωτοέφερε το contact improvisation μπροστά στο κοινό, και αξίζει αυτό να το θυμόμαστε και να το συνεχίζουμε. Αυτό το αυθεντικό όραμα είναι αυτό που καταλαβαίνω με τον όρο, contact improvisation.