Παρασκευή 5 Σεπτεμβρίου 2008

Ένα κείμενο του Daniel Lepkoff...

.

Το κείμενο που ακολουθεί μου το έδωσε η φίλη και συνεργάτρια μου Ραχήλ Παπαδοπούλου, που έχει την τύχη να είναι μαθήτρια του Daniel Lepkoff. Προσπάθησα να δώσω μια πιστή μετάφραση...

Contact Improvisation
ή
Τι συμβαίνει, όταν εστιάζω την προσοχή μου στις αισθήσεις της βαρύτητας, στo έδαφος και στον παρτενέρ μου ;

Έμαθα contact impovisation από τον Steve Paxton. Συνάντησα τον Steve προτού το contact improvisation γίνει γνωστό στο κοινό. Ήρθε στο Πανεπιστήμιο του Rochester, όπου σπούδαζα μαθηματικά και χορό, γύρω στο 1971 και οδήγησε ένα 24άωρο μάθημα χορού. Συγκεντρωθήκαμε στο studio νωρίς το βράδυ και φτιάξαμε κάτι σαν τέντα περιτύλιγμα, από ένα μεγάλο μεταξένιο αλεξίπτωτο που ήταν δεμένο στις μπάρες του μπαλέτου και υποστηριζόταν από ξύλινα δοκάρια τοποθετημένα προσεκτικά στο πάτωμα του χορού. Ήταν πολύ άνετα. Μείναμε εκεί "αραγμένοι", μιλώντας, λέγοντας ιστορίες και τραγουδώντας έως ότου κοιμηθήκαμε. Όταν ξύπνησα και άνοιξα τα μάτια, είδα ότι μια μικρή ομάδα είχε ήδη αρχίσει να δουλεύει, καθισμένη σε κύκλο μέσα στον πρωινό ήλιο. Εξετάσαμε προσεκτικά την διαδικασία της αναπνοής, την εισπνοή, την εκπνοή και τη μετάβαση από την μια στην άλλη. Η μέρα προχώρησε χωρίς βιασύνη, με μια αίσθηση "άπλας". Έως νωρίς το απόγευμα αναπτύξαμε σταδιακά την όρθια στάση και το περπάτημα, και έως αργά το απόγευμα εξ ερευνήσαμε βασικές ασκήσεις του contact improvisation. Πιστεύω ότι δουλέψαμε με τα πιο "ταπεινά" στάδια. Υπήρχε πολύς χρόνος, χρόνος για να ακούσουμε τις σκέψεις και τις εικόνες του Steve, και χρόνος για να μείνουμε στην σιωπή, έχοντας επίγνωση στις σωματικές μας αισθήσεις και εντυπώσεις, σε επικοινωνία με το "ζώο σου" (μια ιδέα που ο Steve χρησιμοποιούσε συχνά εκείνα τα πρώτα χρόνια). Συνοψίζοντας, το μήνυμα εκείνου του σεμιναρίου ήταν, ότι είναι δυνατό να ζεις μέσα στην σωματική σου εμπειρία και ότι αυτό δεν περιορίζεται μόνο μέσα σε μια τάξη χορού, αλλά είναι ένας τρόπος να ζεις, να ζεις την στιγμή, ίσως και την κάθε στιγμή.

Αυτή η ανάμνηση δίνει μια γεύση από το περιβάλλον, μέσα στο οποίο ξεκίνησα την δουλειά μου με το contact improvisation.

"Το ζώο σου", αυτή η ιδέα του Steve Paxton, ήταν συναρπαστική. Οι λέξεις του, "φρόντισε το ζώο σου", κυοφορούσαν ένα ευγενικό, γαιώδες, και μυστηριώδες μήνυμα. Η ιδέα του αυτή, δηλώνει την παρουσία μιας ύπαρξης, που ζει κάτω από τον κοινωνικοποιημένο εαυτό μας, μιας ύπαρξης, κάτω από το κομμάτι αυτό του εαυτού μας, το οποίο εκφράζεται με τον λόγο, την γραμμική σκέψη, και την κινητική συμπεριφορά που είναι κατάλληλη για τους πολιτισμένους χώρους. "Το ζώο σου", είναι μια σωματική νοημοσύνη που αποτελείται από κινητικά μοτίβα και αντανακλαστικά, που έχουμε κληρονομήσει και έχουμε μάθει, και τα οποία συγκροτούν την ικανότητά μας για επιβίωση, συνάντηση και ενεργητική συναλλαγή με το περιβάλλον μας.


Ένας κύριος προσανατολισμός των πρώτων συναντήσεων του contacτ ιmprovisation, ήταν να φροντίσει, να ενθαρρύνει και να ξυπνήσει αυτή την ζωώδικη νοημοσύνη. Επειδή όλη αυτή η ιδέα γινόταν κατανοητή σαν μια βαθύτερη όψη του σωματικού εαυτού, πολλές από τις προσπάθειές μας ακολουθούσαν και πλάγιους δρόμους, μαθαίνοντας να αφήνουμε μέχρι ενός σημείου τον έλεγχο, και μαθαίνοντας να εμπιστευόμαστε ο ένας τον άλλον. Ο Steve ενδιαφερόταν πολύ για την ασφάλεια, και με έναν συνειδητό και διαισθητικό τρόπο καλλιεργούσε μια αίσθηση φροντίδας, και σεβασμού για όποιες απροσδόκητες ενέργειες αναδύονταν. Το έκανε αυτό με έναν αργό, ήσυχο και ευγενικό τόνο στην φωνή, με συστηματική, υπομονετική και απλή σωματική δουλειά, και με το να διατηρεί έναν υψηλό βαθμό συγκέντρωσης μέσα στην τάξη κατά την διάρκεια των ανοικτών συναντήσεων.


Στο κείμενο "Η πτώση μετά τον Newton", ο Steve λέει: "Στο contact improvisation, οι εικόνες έρχονται πρώτα στο σώμα, και μετά βιώνονται από το μυαλό". Οι "εικόνες" είναι μια λέξη που έρχεται να σημάνει τους τρόπους με τους οποίους η σωματική εμπειρία αυτο-οργανώνεται, αναφέρεται σε αυτό που το σώμα αισθάνεται μέσα σε μια μορφή, και που το μυαλό συχνά δεν μπορεί να μεταφέρει με τις λέξεις. Αυτή η προτεραιότητα στην σωματική εμπειρία, κατά πρώτον, και κατά δεύτερον, στην διαδικασία της γνώσης, είναι η ουσιαστική διαφορά μεταξύ του contact improvisation και των άλλων προσεγγίσεων του χορού. Η βασική πρόταση ενός ντουέτου contact improvisation είναι η σωματικότητα, και ο τρόπος που αυτό θα εκδηλωθεί είναι ανοικτός. Δεν υπάρχει καθορισμένη "εικόνα" για έναν χορευτή που μπαίνει σε ένα ντουέτο. Εδώ αντιμετωπίζει ένα εντελώς διαφορετικό είδος πρόκλησης, από ότι σε μια χορογραφία.


Το να μάθεις contact improvisation σημαίνει να μάθεις να θέτεις την ερώτηση: Τι συμβαίνει, όταν εστιάζω την προσοχή μου στις αισθήσεις της βαρύτητας, στο έδαφος και στον παρτενέρ μου ; Η ερώτηση δεν απαντιέται από τον νου, η ερώτηση αυτή διατυπώνεται μέσα στο σώμα. Για να συμβεί αυτό χρειάζεται εμπειρία η οποία απαιτεί ειδική προσπάθεια. Χρειάζεται κάποιος να έχει το ενδιαφέρον για την σωματική του εμπειρία, για τις συνδέσεις και για τις εικόνες που αποκτά το σώμα όταν κινείται. Χρειάζεται κάποιος να έχει την περιέργεια, για τον μοναδικό τρόπο που ο κάθε ένας μας ανταποκρίνεται. Η βασική πρακτική χρειάζεται όρεξη για ότι είναι άγνωστο, και επιθυμία να βιώσεις τον αποπροσανατολισμό. Είναι η ενεργητική περιέργεια αυτής της αναζήτησης, με την οποία χτυπά η καρδιά ενός ντουέτου contact improvisation.


Στο contact improvisation, η κίνηση εμπνέεται από την αλληλεπίδραση των νόμων της φυσικής με την ζώσα κατασκευή του σώματος. Η ιδιαίτερη επινοητικότητα των σωμάτων δεν είναι αυτή που απαραίτητα κρατά ψηλά το ενδιαφέρον για ένα ντουέτο σε contact. Το contact improvisation φτιάχνει ένα κατάλληλο περιβάλλον, μέσα στο οποίο να μπορεί κάποιος, να παρατηρήσει την προσωπική διαδικασία του κάθε προσώπου καθώς αυτό ανταποκρίνεται αυθόρμητα σε απρόσμενες και ασυνήθιστες σωματικές καταστάσεις. Μια τέτοια παρουσίαση είναι μια βαθιά έκφραση της σωματικής ιστορίας των χορευτών, της φαντασίας, των ιδιαίτερων στρατηγικών επιβίωσης, και της σωματικής νοημοσύνης.


Με απασχολεί το ότι, μια παρανόηση μεγαλώνει στον κόσμο του χορού, σε σχέση με την ιδέα του contact improvisation. Κάποιες πρόσφατες διδασκαλίες και πρακτικές του contact επικεντρώνονται στις σωματικές ικανότητες και στην δεξιοτεχνία που αναπτύχθηκε μέσα σε αυτά τα 25 χρόνια πρακτικής. Αυτό το ενδιαφέρον για τις σωματικές ικανότητες, μπορεί να ιδωθεί σαν μια εξέλιξη της μορφής του contact improvisation ή μπορεί να ιδωθεί σαν μια χρήσιμη απόκλιση. Είναι αξιοσημείωτο, πόσο εύκολα αυτή η απόκλιση κυριαρχεί και εξαπλώνεται, και είναι βέβαια φυσικό τα κίνητρα και αυτό που εμπνέει τον κάθε ένα μας στο contact να διαφέρει. Από την άλλη πλευρά, φοβάμαι ότι με τόση εστίαση στις σωματικές ικανότητες κάποιοι καινούργιοι χορευτές του contact ίσως ποτέ δεν θα γευτούν, αυτή την αίσθηση, των πιο "λεπτών" και πρωταρχικών αναζητήσεων που κατοικούν στην καρδιά του contact improvisation.


Νιώθω την ομορφιά, το βάθος, την ευφυΐα, και την κατεύθυνση του αυθεντικού οράματος του Steve Paxton, όταν πρωτοέφερε το contact improvisation μπροστά στο κοινό, και αξίζει αυτό να το θυμόμαστε και να το συνεχίζουμε. Αυτό το αυθεντικό όραμα είναι αυτό που καταλαβαίνω με τον όρο, contact improvisation.

15 σχόλια:

panoptis είπε...

"...βαθιά έκφραση της σωματικής ιστορίας των χορευτών, της φαντασίας, των ιδιαίτερων στρατηγικών επιβίωσης, και της σωματικής νοημοσύνης..."

Ακριβώς έτσι.
Και λίγο πιο πάνω:
"Στο contact improvisation, οι εικόνες έρχονται πρώτα στο σώμα, και μετά βιώνονται από το μυαλό".

Αν και δεν είμαι χορευτής (εντελώς ερασιτέχνης θα έλεγα), μετά από λίγο καιρό (μιλάω εκ πείρας), ακόμα και σώματα με ελάχιστη σωματική και χορευτική ικανότητα, μπορούν να εκφράσουν φυλακισμένα σωματικα και συναισθηματικα ένστικτα.


Ολη η συνέντευξη είναι πολύ ενδιαφέρουσα και παρουσιάζει το contact, έτσι όπως θέλω να πιστεύω ότι κι εγώ έχω καταλάβει ότι είναι.
Τα λόγια του μου ενδυναμώνουν την αντίληψη για το σώμα μου και την ελεύθερη έκφρασή του.
Ανοιχτό μυαλό και ανοιχτό σώμα και ανοιχτή καρδιά και ψυχή.


Χορεύουμε;;;

Surrealist είπε...

Πάντα αξιόλογη σε ειδικά θέματα τέχνης και όχι μόνο

να είσαι καλά

και καλή ξεκούραση έστω γι΄αυτές τις λίγες μέρες

ακόμα ευτυχώς έχει καλό καιρό

τη φιλία μου και η ιστορία σου έχει δημοσιευθεί

καλά να περάσεις (όλοι η παρέα):}

3 parties a day είπε...

I viosi ton eikonon mesa apo to soma einai isos afto pou xehorizei to horo apo tis alles tehnes. I kalytera, einai i tehni pou to apaitei perissotero apo tis alles.
Horis tis somatikes ikanotites kai ti sosti tehniki omos, pos einai dynaton na viothoun alla kai na perasoun sto theati?

faraona είπε...

To ρουφιξα το κειμενο Δεσποινα!
Εμεινα και ξαναδιαβασα δυο και τρεις φορες πολλα σημεια του.
Αχ τι τυχεροι οι ανθρωποι που βιωνουν τετοιους δασκαλους!

Σε φιλω
να περνας καλα

Tali είπε...

εγω ν α ξερετε λατρεμενη το διαβαζω σε συνεχειες
γιατι αυτη η εβδομαδα με παει αναποδα ...-οντας που λεμε ..και ειναι αδυνατον να συγκεντρωθω!!

Το ξαναδιαβασα ολο σημερα και εχω να πω πως παντα
παντα ζηλευα με την καλη εννοια , ας πω καλυτερα εστω θαυμαζα, τους ανθρωπους που οχι μονο εχουν το χαρισμα αλλα και τις ευκαιριες...

τυχερη η συνεργατιδα σου...

υγ επαναλαμβανομαι:
μισω τη λεκτικη αναγνωριση

-ΧΧΧΧΧΧΧΧΧ

ATHENA είπε...

ΘΕΛΕΙ ΠΡΩΤΑ ΝΑ ΤΟ ΒΓΑΛΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΟ ΚΛΟΥΒΙ ΠΟΥ ΤΙ ΕΧΟΥΜΕ ΚΛΕΙΣΕΙ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΛΙΓΟ ΛΙΓΟ ΝΑ ΜΑΘΟΥΜΕ ΝΑ ΤΟ ΦΡΟΝΤΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΖΩΟ ΜΑΣ...

ΝΑ ΤΟ 1971 ΠΟΥ ΗΤΑΝ ΑΚΟΜΑ Η ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΕΛΠΙΔΑΣ ΘΑ ΠΙΣΤΕΥΕ ΚΑΝΕΙΣ ΟΤΙ 3 ΔΕΚΑΤΙΕΣ ΜΕΤΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΓΥΜΝΑΤΣΙΚΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΑΚΟΜΑ ΘΑ ΜΑΘΑΙΝΑΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ CONTACT IMPRO ΚΑΙ ΝΑ ΑΓΑΠΟΥΝ ΤΟ ΖΩΟ ΤΟΥΣ...
ΠΟΣΟ ΑΛΛΟΥ ΠΗΓΑΜΕ :(

ΝΑ΄ΣΑΙ ΚΑΛΑ ΔΕΣ!

ΥΓ ΕΧΕΙΣ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΙΧΙΝΔΙ ΤΩΝ ΕΥΧΩΝ :)

Despoina Chatzipavlidou είπε...

πανόπτη, έχω διαβάσει πολλα κείμενα για το contact, αλλά αυτό όταν το διάβασα με τράβηξε αμέσως... όχι γιατί είναι ευφάνταστο όπως άλλα, αλλά γιατί μεταφέρει αυτή την σεμνότητα και την φροντίδα που είναι απαραίτητο να έχει κάποιος για να ακούσει και κάτι άλλο πέρα από την προ-προγραμματισμένη του κινητική συμπεριφορά ...

όχι μόνο χορεύουμε :)

Despoina Chatzipavlidou είπε...

Surrealist, ωραίος ο Σεπτέμβρης για διακοπές. Πραγματικά ξεκουράστικα. Πολύ ησυχία, καθόλου συνοστισμός... ήσυχη και η θάλασσα... υπέροχη !

άντε να τα πούμε :)

Despoina Chatzipavlidou είπε...

Άννα, το κείμενο πάντως δεν λέει ότι η τεχνική δεν χρειάζεται. Αντίθετα στο contact είναι απαραίτητη, ακόμα περισσότερο γιατί έχεις να κάνεις και με την σωματική ασφάλεια, την δική σου και του άλλου. Αλλά τι σημαίνει τελικά τεχνική ; Φυσικά όλη η τεχνική του σύγχρονου χορού, των πολεμικών τεχνών κτλ ακόμα και του μπαλέτου αναπτύσει το κινητικό λεξιλόγιο άρα και τις δυνατότητες τις έκφρασης. Αυτό που διαφέρει στο contact, είναι ότι η απόκτηση της συγκεκριμένης τεχνικής γίνεται μέσα από το σωματικό βίωμα και χρειάζεται, όπως λέει και το κείμενο, την ενεργητική περιέργεια του χορευτή. Ο μαθητής δεν επαναλαμβάνει απλά και μηχανικά ασκήσεις και τρόπους. Δεν αφήνεται στις συνεχείς παρατηρήσεις και διορθώσεις του δάσκαλου αλλά ενθαρρύνεται να ανακαλύψει τον δικό του δρόμο και ρυθμό. Ο στόχος στον χορό, είναι πάντα ο ίδιος, να γίνει ο κινούμενος, φορέας και δότης αισθήσεων, συναισθημάτων, ιστορίας... Εγώ προσωπικά απολαμβάνω σαν θεατής όλα τα είδη και όλους τους "δρόμους" του χορού, αλλά σαν κινούμενη, το contact και αυτή η άλλη τεχνική, με κάνει να νιώθω περισσότερο ελεύθερη, και αυτό να μπορώ έστω και στιγμιαία να το μεταφέρω και στην καθημερινότητά μου.

Η γνώση μπορεί να έρθει με πολλούς τρόπους...

φιλιά... και να χορεύουμε :)

Despoina Chatzipavlidou είπε...

faraona, κι εγώ εκεί που ήμουν μέχρι προχτές...(Ιθάκη)... ξανά και ξανά ρούφηξα αυτή τη θάλασσα του Ιονίου... την τόσο ήσυχη... που έχεις εσύ την τύχη κάθε μέρα να συναντάς... :)

Despoina Chatzipavlidou είπε...

Talisker :)
είναι απλά για λόγους ασφαλείας :)
γιατί μαζί μας "σέρνουμε" και άλλα :)
γιατί καμιά φορά ένα εμπόδιο, προς κάτι, μπαίνει για να δείξουμε πόσο πολύ το θέλουμε αυτό :)

οπότε με κολακεύει η αγανάκτησή σου

Despoina Chatzipavlidou είπε...

ATHENA, παλιότερα έγιναν κάποιες προσπάθειες στην Αθήνα για να έρθει το contact στα παιδιά. Αυτό που έχω ακούσει, είναι ότι τα παιδιά ενθουσιάζονταν με αυτό. Εξάλλου το έχουν μέσα τους... ακόμα και την τεχνική του που προσπαθούμε εμείς να μάθουμε, την έχουν. Πτώσεις, κυλίσματα σώμα με σώμα, αγκαλιές, πιέσεις, πηδήματα...

Θα ανταποκριθώ και στο παιγνίδι...
ωραία :)

3 parties a day είπε...

Το σχόλιό σου μ άρεσε πιο πολύ απ' το κείμενο

Despoina Chatzipavlidou είπε...

ναι το κείμενο είναι κάπως μινιμαλιστικό. είναι φορέας, κατά την γνώμη μου. και αυτό είναι που μου αρέσει σε αυτό. δεν ενδιαφέρεται να γίνει κατανοητό παρόλο που είναι εύκολο, νομίζω.
εγώ προσπαθώ να γίνω κατανοητή...
:)

Despoina Chatzipavlidou είπε...

... αυτό είναι καλό βέβαια.