30... Ο μάγειρας, ο κλέφτης, η γυναίκα του και ο εραστής της.

(κλικ)

"Ο μάγειρας, ο κλέφτης, η γυναίκα του και ο εραστής της" - "The cook the thief his wife & her lover", 1989
Πίτερ Γκριναγουέϊ


















Εν έτη 1990 στο κατάμεστο "opera" θυμάμαι 3 λιποθυμίες θεατών στην θέα της τελευταίας σκηνής αυτού του αριστουργηματικού εικαστικού δράματος που σαν κάθε αριστούργημα μπορεί παράλληλα με την εικαστικότητά του να ασκεί κριτική στον αδηφάγο κόσμο μας προειδοποιώντας μας για τις κανιβαλικές διαθέσεις της όποιας εξουσίας. Η ταινία μας θυμίζει την σκληρή ομορφιά που υπάρχει σε όλες τις όψεις των πραγμάτων και στον απίθανο συνδυασμό τους. Μπορώ να πω ότι ο Γκριναγουέι είναι ο αγαπημένος μου σκηνοθέτης ! Οι ταινίες του σημάδεψαν κυριολεκτικά το γούστο μου και τις επιλογές μου... Πραγματικά μου λείπει το κινηματογραφικό ανάλογό του σήμερα.

.

ανάγκη για αγάπη

.
.

Μικρές Εμπειρίες Αυθεντικής Κίνησης

.

Γηρατειά... μαζί με άλλον. Είμαι μαζί με άλλον κάθε στιγμή. Με φροντίζει, τον φροντίζω.
Με οδηγεί, τον οδηγώ. Έχω όλον τον χρόνο να τον αγκαλιάσω.



Τα χέρια μου στα μάγουλά του, αλλά εγώ κοιτώ χαμηλά.
Στην φωτογραφία που "αντιγράφω" εκείνη τον κοιτά.



Βλέπω την μορφή μου να αλλάζει. Το πρόσωπό μου...
Λες να είναι αυτή η έκφρασή μου όταν πεθάνω;



Πόσο μου αρέσουν αυτές οι φλόγες των κεριών. Είναι ένα άλλο πεδίο αυτό. Δεν έχει βάρος. Είναι τόσες οι φλόγες! Σημεία στον χώρο που πρέπει να σεβαστής. Κλειστά μάτια που φέγγουν.



Γέφυρες, πρέπει συνέχεια να χτίζουμε γέφυρες!
,
.

29... Στις σκιές των ξεχασμένων προγόνων.

(κλικ)

"Στις σκιές των ξεχασμένων προγόνων" - "Τini zabutykh predkiv", 1964
Σεργκέι Παρατζάνωφ



"Η αριστουργηματική αυτή ταινία του Παρατζάνωφ εμπνέεται από έναν κλασικό μύθο της Ουκρανίας, που όμως δεν γνωρίζει εθνικά όρια μια και βρίσκουμε στοιχεία από την ελληνική και σαιξπηρική τραγωδία ("Ρωμαίος και Ιουλιέτα"). Κάπου στα Καρπάθια... ο πλούσιος πατέρας της Μαρίτσκας θα σκοτώσει το φτωχό πατέρα του Ιβάν: ήδη από την αρχή του φιλμ το πεπρωμένο των δυο ηρώων και μετέπειτα ερωτευμένων έχει. Η "βέβηλη" αγάπη τους δεν μπορεί παρά να έχει ένα μοναδικό τίμημα: το θάνατο. Η Μαρίτσκα θα πέσει σ' έναν γκρεμό προσπαθώντας να φτάσει το φωτεινό της άστρο. Θ' απομείνει ο Ιβάν να κουβαλά στους ώμους του το πέρας της τραγωδίας τους.



Ο Παρατζάνωφ τον ακολουθεί στην περιπλάνησή του που τον οδηγεί σ' ένα άλλο ταίρι. Μπορεί να μην τον σκότωσε η μοναξιά και η στέρηση, το έργο όμως της μοίρας ανέλαβε να εκπληρώσει η γυναίκα του Παλάγνα.




Ο Παρατζάνωφ ολοκληρώνει το μαγικό του ταξίδι, αφού πρώτα αγγίξει τα όρια μιας παγανιστικής πανδαισίας, όπου το φολκλόρ και λαογραφία χάνουν τα γραφικά χαρακτηριστικά τους κι η ταινία γίνεται μια τελετουργία, μια ευλαβική επίκληση στο μεγαλείο της πατρικής γης και αυτών που πέρασα από πάνω της, αφήνοντας τις σκιές τους σα μνήμες.
Ο λυρικός παροξυσμός που κυριεύει τη σκηνοθετική γραφή μας αποκαλύπτει ένα σύμπαν με διαστάσεις εξωπραγματικές. Ιδιαίτερα για το δυτικό θεατή η θέαση της ταινίας είναι ένα οπτικό σοκ. Ο σκηνοθέτης προκαλεί με την "ανορθοδοξία" του παραδόσεις και γλώσσες, διαμορφωμένες φιλμικές αισθητικές και γνωστά κλισέ, για να φτάσει σε μια οπτική αντίληψη του κόσμου, που οι καινοτομίες της ανοίγουν την πόρτα της ποίησης. Δίκαια λοιπόν ειπώθηκε ότι έχουμε να κάνουμε με την "απολυτότητα, την πρωταρχικότητα και την πλήρη κυριαρχία της καθαρής εικόνας πάνω στ' άλλα εκφραστικά μέσα", όπως δίκαια η ταινία βραβεύθηκε πάνω από 23 φορές σε διεθνή Φεστιβάλ, έστω κι αν ο σκηνοθέτης της δεν μπόρεσε να παραλάβει ούτε ένα."

("1916-1986 μια συλλογή ταινιών" του Παράλληλου Κυκλώματος Studio,
επιμέλεια και σύνταξη Μπ. Ακτσόγλου)

28... Οι τσιγγάνοι πεθαίνουν από αγάπη.

(κλικ)

"Οι τσιγγάνοι πεθαίνουν από αγάπη" - "Lautary", 1972
Εμίλ Λοτιάνου

"Η ταινία που έκανε παγκόσμια γνωστό τον Εμίλ Λοτιάνου και μαζί με το Οι τσιγγάνοι ανεβαίνουν στον ουρανό (ή Τσιγγάνικη αγάπη) αποτελεί μια μουσική και λυρική διλογία πάνω στα ήθη, τα έθιμα και τους θρύλους των τσιγγάνων της Μολδαβίας, πατρίδας του σκηνοθέτη...





Η ιστορία της ταινίας είναι εξαιρετικά απλή και μπορεί να συνοψισθεί ως εξής: ένας νεαρός μουσικάντης, μεγάλος βιρτουόζος του βιολιού, περιπλανιέται με τη φυλή των Λαουτάρηδων σ' όλη την Μολδαβία, ψάχνοντας να βρει την αγαπημένη του Λιάνκα, που την πάντρεψαν μ' έναν πλούσιο τσιγγάνο. Το ερωτικό πάθος του γι' αυτήν δε θα σβήσει κι όταν ακόμα ασπρίσουν οι τρίχες τις κεφαλής του. Μάταια όμως ο ήρωας θα αναζητά τη μοναδική αγαπημένη του.
Όλη η ταινία πάλλεται από τη μουσική, που καθοδηγεί το ρυθμό της αφήγησης, της μουσικής, των συναισθημάτων, του παιξίματος των ηθοποιών (που είναι όλοι αληθινοί μουσικοί). Τα χρώματα συμμετέχουν ενεργά σ' αυτό το παιχνίδι της υπερβολής και ο Λοτιάνου χρωματίζει με μια απόλυτη ελευθερία (κι αυθαιρεσία) το εξωτερικό κι εσωτερικό τοπίο της ταινίας του.
Αναφερόμενος στη λατρεία των τσιγγάνων, ο Λοτιάνου λέει: "Οι τσιγγάνοι είναι ο μόνος λαός που έχει για πατρίδα του ολόκληρη τη γη. Θρησκεία τους είναι η ατέρμονη περιπλάνηση. Λίκνισμά τους το τραγούδι. Τα παιχνίδια τους είναι οι ζαβολιές, οι απάτες κι οι κλοπές. Στη θέση του Ναού έχουν την Αγάπη. Οι τσιγγάνοι είναι το τελευταίο δείγμα της παιδικής ηλικίας της ανθρωπότητας. Ο συμβιβασμός στον έρωτα δε γίνεται ποτέ αποδεκτός στους τσιγγάνους... Το παιχνίδι με τη γυναίκα είναι διαβολικό, γιατί μαζί της είναι αδύνατον να κερδίσεις. Οι τσιγγάνικες ιστορίες είναι παραμύθια για μεγάλους. Δεν είναι τυχαίο ότι συχνά στράφηκαν προς αυτούς συγγραφείς σαν τους Τολστόι, Πούσκιν, Μεριμέ, Λόρκα, Μαρκέζ κ.ά.".
Κατηγόρησαν συχνά τον Λοτιάνου ότι παρασύρεται από τα φολκλορικά στοιχεία των ιστοριών του. Αυτός όμως έχει έτοιμη την απάντηση: "Το φολκλόρ στην πιο κλασική μορφή του είναι για μένα η πιο προσωπική διαθήκη των προγόνων μου. Αισθάνθηκα πάντα μέσα στη λαϊκή ποίηση ένα μαγικό και μυστηριώδη χαρακτήρα...
Το φολκλόρ με επηρεάζει από μικρό παιδί. Ένιωσα τον ιδιαίτερο και ενδότερο χαρακτήρα της πατρίδας μου μέσα από την ευαίσθητη μουσική... μέσα από το συνδυασμό των χρωμάτων στα εθνικά κοστούμια, τα φουλάρια, τα τραπεζομάντηλα, τα χαλιά μας, μέσα από την αρχιτεκτονική των χωριών μας κλπ..."."

("1916-1986 μια συλλογή ταινιών" του Παράλληλου Κυκλώματος Studio,
επιμέλεια και σύνταξη Μπ. Ακτσόγλου)

27... Οι νύχτες τις Καμπίρια.

(κλικ)

"Οι νύχτες της Καμπίρια" - "Le notti di Cabiria", 1956
Φεντερίκο Φελλίνι




"... Ο Φελλίνι λοιπόν, ποτέ δεν παραιτήθηκε απ' την ιδέα πως η σωτηρία του κόσμου εξαρτάται από ένα είδος αύξησης της εγγενούς στον άνθρωπο αγάπης η οποία καταπιέζεται τεχνητά από εξωτερικούς παράγοντες. Σαν ποιητής, μη μπορώντας να ερμηνεύσει με την νόηση τον κόσμο και να προσδιορίσει τις αιτίες του Κακού, καταφεύγει σε επικλήσεις και ξορκισμούς. Όμως παρ' όλη την ανεπάρκεια πειθούς που συνεπάγεται η έλλειψη τεκμηρίωσης, η επίμονη απαίτηση του Φελλίνι για "περισσότερη αγάπη" είναι αφοπλιστική, μέσα στην σπαραχτική της ειλικρίνεια. Η Καμπίρια (1956) σημειώνει το μέγιστο ύψος στο οποίο έχει φτάσει η απελπισμένη κραυγή του Φελλίνι που οδύρεται για την συναισθηματική ανεπάρκεια των αποξηραμένων απ' την Ανάγκη συνανθρώπων του".

(Βασίλης Ραφαηλίδης, "Λεξικό ταινιών", τόμος Δ')



.

.

ΚΑΙΓΟΜΑΣΤΕ

.

.

.

Λευκωσία 2010

.

















.

.

.

ΞΥΠΝΑ

.

.

26... La strada.

(κλικ)

"Ο δρόμος" - "La strada", 1954
Φεντερίκο Φελλίνι





"... Ύστερα από τόσα χρόνια η Λα Στράντα συνεχίζει να προκαλεί την ίδια συγκίνηση, να έχει μέσα της την ίδια δύναμη που δικαιώνει τα λόγια του Σαντούλ όταν έγραφε το 1955: "Ο χρόνος θα κυλήσει για τη Λα Στράντα. Θα την ξαναδούμε αυτή την ταινία. Και θα εκπλαγώ αν τούτο το εκ πρώτης όψεως ασυνήθιστο και ερεθιστικό έργο δεν έχει χαραχτεί στη μνήμη και δεν έχει αποτελέσει σταθμό στην ιστορία του κινηματογράφου".
...Ο ίδιος ο Φελλίνι είπε: "Κατά τη γνώμη μου, η Λα Στράντα επιχειρεί να αναπαραστήσει την πρωταρχική και σημαντικότερη εμπειρία που χρειαζόμαστε για ν' ανοίξουμε μια οποιαδήποτε κοινωνική προοπτική, την κοινοβιακή εμπειρία ενός ανθρώπου μ' έναν άλλο. Η ταινία θέτει το ερώτημα της λειτουργίας μιας γυναίκας μέσα σε μια σχέση "ατόμων" και τη σημασία της γυναικείας στοργής (θα μπορούσαμε να πούμε της ποίησης της γυναίκας) στο κάλεσμα κι άλλων ανθρώπων στην πνευματικότητα και την αγάπη. Η ταινία δίνει ένα από τα τόσα παραδείγματα που υπάρχουν, ίσως την πιο άχρωμη και άθλια περίπτωση ανθρώπινης συμβίωσης, και προσπαθεί να δει πως το γκρίζο περίβλημα αυτής της συμβίωσης σπάει, και ανθεί σιγά σιγά μια στοιχειώδης και υπερφυσική κοινωνία. Η φιλοδοξία μου (ίσως η αυταπάτη μου) είναι να μπορέσει ο καθένας να βρει μέσα του και γύρω του παρόμοιες περιπτώσεις για λύση κι αυτή η ταινία να του προσφέρει τα μέσα και πάνω απ' όλα την επιθυμία να το πραγματοποιήσει".
Η Λα Στράντα δεν είναι μόνο ένα ταξίδι στην υπαρξιακή μιζέρια της ανθρώπινης ψυχής, αλλά και μια ξενάγηση σε μαι θλιβερή και φτωχική Ιταλία του μεταπολέμου. Η φωτογραφία του Μαρτέλι έχει μια ασυνήθιστη σκληρότητα, ενώ η μουσική του Νίνο Ρότα μας μεταδίδει κείνη τη χαρακτηριστική αίσθηση του πλανόδιου πανηγυριού, αλλά και της θλίψης. Αξέχαστες τέλος μένουν οι ερμηνείες της Τζουλιέτα Μασίνα και του Άντονυ Κουήν, όπου δίνουν τους καλύτερους εαυτούς τους."

("1916-1986 μια συλλογή ταινιών" του Παράλληλου Κυκλώματος Studio,
επιμέλεια και σύνταξη Μπ. Ακτσόγλου)